TRUYỀN THÔNG

VỀ PHÒNG, CHỐNG BỆNH DẠI

1. Khái niệm

Bệnh dại là bệnh viêm não tủy cấp tính do vi rút, lây truyền từ động vật sang người chủ yếu qua vết cắn của động vật mắc bệnh. Bệnh thường lưu hành ở các nước thuộc khu vực châu Á và châu Phi. Tại Việt Nam, bệnh dại lưu hành ở nhiều địa phương.

2. Nguồn bệnh và thời gian ủ bệnh

Bệnh dại chủ yếu lây từ các con vật nuôi sang người như: chó, mèo hoặc có thể là các loài động vật hoang dã như: dơi, chó sói, chồn, cầy, cáo và động vật có vú khác. Sau khi người bị chó, mèo dại cắn, thời gian ủ bệnh thường từ 10 ngày - 03 tháng, có thể kéo dài đến hàng năm. Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí vết cắn có liên quan đến nơi có nhiều dây thần kinh, khoảng cách từ vết cắn đến não, số lượng virus xâm nhập. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.

3. Các biểu hiện của bệnh Dại ở chó, mèo

- Ở chó: Chó bị dại có dấu hiệu khác thường như trốn vào góc tối, kín đáo, tru lên từng hồi; bồn trồn, nhảy lên đớp không khí. Chó liếm hoặc tự cắn, cào đến rụng lông, chảy máu. Chó bỏ ăn, sốt, có biểu hiện khát nước, muốn uống nhưng không nuốt được, chảy nước dãi, sùi bọt mép, bồn trồn, sợ sệt, đi lại không có chủ định, trở nên dữ tợn, điên cuồng. Con vật bỏ nhà ra đi và thường không trở về; trên đường đi, gặp vật gì lạ cũng cắn gặm, tấn công chó khác, kể cả người.

- Một số động vật khác: Mèo, cầy, chồn, cáo, dơi, chuột, khỉ, gấu cũng có nguy cơ bị mắc bệnh Dại, nhưng tỷ lệ thấp hơn ở chó, bệnh Dại ở những động vật này cũng tiến triển như ở chó. Đối với mèo thì hay núp mình vào chỗ vắng, hay kêu, bồn chồn; khi người chạm vào thì nó cắn mạnh và hăng, tạo vết thương sâu.

- Thời kỳ lây truyền ở chó nhà là từ 3-7 ngày (tối đa là 10 ngày) trước khi chó có triệu chứng dại và trong suốt thời kỳ phát bệnh. Ở người, vi rút đào thải qua các chất tiết (nước bọt, nước mắt, nước tiểu ...) của người bệnh trong suốt thời gian phát bệnh. Tuy nhiên, khả năng lây truyền từ người sang người là vô cùng hiếm gặp.

4. Biểu hiện của người mắc bệnh Dại

Người mắc bệnh dại sẽ có các biểu hiện hội chứng viêm não tủy cấp tính nổi trội bởi các triệu chứng kích động như: sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng hoặc các triệu chứng liệt (thể dại liệt) tiến triển tới hôn mê và thường tử vong trong vòng 10 ngày từ khi xuất hiện triệu chứng.

5. Các biện pháp phòng, chống bệnh Dại

Người đã bị bệnh dại gần như tử vong 100%. Trên thế giới hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Bệnh dại nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được. Để phòng chủ động phòng chống bệnh dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:

- Cách phòng bệnh tốt nhất là phải tiêm phòng cho 100% chó, mèo nuôi đầy đủ và nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y, theo thông báo của UBND xã, phường, thị trấn.

- Hạn chế nuôi chó, mèo. Những gia đình có trẻ em nên tạm dừng nuôi chó, mèo vì con trẻ thường hay lê la, ôm hôn chó, mèo dẫn đến nguy cơ bị chó, mèo cắn, cào; Không đùa nghịch, trêu chọc chó, mèo, nhất là chó, mèo chạy rông ngoài đường; không lại gần khi chó đang ăn hoặc khi chó mẹ đang cho con bú, không nhìn vào mắt chó.

- Nuôi chó phải xích, nhốt; chó ra đường phải được đeo rọ mõm, có người dắt. - Diệt chó chạy rông, chó vô chủ.

- Khi bị chó, mèo cắn cần:

+ Rửa vết thương dưới vòi nước chảy ngay lập tức với xà phòng liên tục từ 10- 15 phút. Nếu không có xà phòng có thể xối rửa vết thương bằng nước thông thường - đây là phương pháp sơ cứu hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh dại khi bị chó, mèo cắn.

+ Vết thương cần được rửa sạch với cồn 70%, cồn iod để chống bội nhiễm và giảm đến mức tối đa số lượng virus dại xâm nhập vào người.

+ Hạn chế làm dập vết thương và không băng kín vết thương.

+ Đến ngay Trung tâm Y tế hoặc các điểm tiêm phòng dại trên địa bàn để được tư vấn và tiêm phòng dại kịp thời. Chỉ có tiêm phòng mới ngăn ngừa không bị bệnh dại. Tuyệt đối không dùng thuốc nam, không tự chữa, không nhờ thầy lang chữa bệnh dại.

+ Trẻ em bị chó mèo cắn cần báo cho cha mẹ biết để xử lí kịp thời.

+ Đối với người bị chó, mèo nghi dại cắn, cào, liếm hoặc đã tiếp xúc với chó, mèo mắc bệnh, Đến ngay Trung tâm Y tế hoặc các điểm tiêm phòng dại để được tư vấn và tiêm phòng dại càng sớm càng tốt. Đối với chó, mèo nuôi cần theo dõi con vật từ 10-14 ngày, trường hợp chó chạy rông hoặc không theo dõi được thì xử lý như chó nghi dại cắn.

- Trường hợp người có nguy cơ cao nhiễm vi rút dại như người làm nghề giết mổ chó, người đi đến khu vực có lưu hành bệnh dại cần đến Trung tâm Y tế hoặc các điểm tiêm phòng dại trên địa bàn để khám, tư vấn và tiêm vắc xin dự phòng bệnh dại.

6. Các quy định của Nhà nước đối vói chủ nuôi chó, mèo (Căn cứ điều 66, luật chăn nuôi 2018 quy định cụ thể).

- Thực hiện đăng ký việc nuôi chó, mèo với UBND xã, phường, thị trấn.

- Chấp hành nghiêm việc tiêm vắc xin phòng bệnh Dại cho chó, mèo theo quy định.

          - Ký cam kết thực hiện “5 không” khi nuôi chó, mèo:

(1) Không nuôi chó mèo không tiêm phòng dại;

(2) Không nuôi chó mèo chưa khai báo với chính quyền địa phương;

(3) Không nuôi chó thả rông;

(4) Không đế chó cắn người;

(5) Không nuôi chó mèo gây ô nhiễm môi trường.

- Khi đưa chó ra nơi công cộng phải bảo đảm an toàn cho người xung quanh bằng cách đeo rọ mõm hoặc xích chó và có người dắt; nuôi chó tập trung phải đảm bảo vệ sinh thú y, môi trường.

- Chịu mọi chi phí trong trường hợp chó thả rông bị bắt giữ, kể cả chi phí việc nuôi dưỡng và tiêu hủy chó.

- Chủ vật nuôi không thực hiện tiêm phòng vắc xin phòng bệnh Dại theo quy định bị phạt từ 600.000 đồng đến 800.000 đồng (theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 7 của Nghị định số 90/2017/NĐ-CP ngày 31/7/2017 của Chính phủ Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y).

- Chủ nuôi chó không đeo rọ mõm cho chó, hoặc không xích giữ chó, không có người dắt khi đưa chó ra nơi công cộng bị phạt tiền từ 600.000 đồng đến 800.000 đồng (theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 7 của Nghị định số 90/2017/NĐ-CP ngày 31/7/2017 của Chính phủ Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y).

- Trường hợp chó cắn người gây thương tích thì chủ nuôi phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại điều 603 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

+ Đối với trường hợp chó cắn chết người, nếu xác minh được việc để chó gây chết người là do sự cẩu thả, chủ quan của chủ vật nuôi thì người chủ vật nuôi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vô ý làm chết người theo điều 128 Bộ luật Hình sự 2015: "Người nào vô ý làm chết người thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm. Phạm tội làm chết 2 người trở lên thì bị phạt tù từ 3 năm đến 10 năm".

UBND xã yêu cầu các gia đình có nuôi chó, mèo cam kết thực hiện nghiêm túc việc khai báo, đăng ký chó, mèo nuôi, chấp hành việc xích, nhốt và tiêm phòng vắc xin dại cho chó, mèo nuôi theo quy định./.